شرکت‌هایی که قصد دارند به‌عنوان پیمانکار در حوزه‌های متعددی از سازمان‌ها و نهادهای دولتی پروژه دریافت کنند، باید دارای رتبۀ پیمانکاری باشند. به بیانی، هر شرکتی که رتبۀ پیمانکاری داشته باشد، به نحوی گواهینامۀ صلاحیت نیز دریافت کرده است.
متقاضیان دریافت رتبۀ پیمانکاری می‌بایست درخواست خود را به مرجع صدور مجوز ارائه کنند و پس از بررسی‌های لازم در صورت تأیید، گواهینامۀ صلاحیت یا همان رتبۀ پیمانکاری را دریافت کنند. مرجع بررسی و رتبه‌بندی شرکت‌ها در ایران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است.
چرا اخذ رتبۀ پیمانکاری مهم است؟
دریافت رتبۀ پیمانکاری مزیت‌های بسیاری برای شرکت‌ها دارد. همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، شرکت‌ها زمانی می‌توانند برای دریافت پروژه‌های دولتی در مناقصات شرکت کنند که رتبۀ پیمانکاری داشته باشند. به همین دلیل بسیاری از شرکت‌ها تلاش می‌کندن تا این رتبه را به‌دست بیاورند.
موضوع دیگری که باعث می‌شود شرکت‌ها به دنبال رتبۀ پیمانکاری باشند، این است که رتبۀ شرکت‌ها برای آن‌ها اعتبار خاصی به همراه دارد. هر چه میزان رتبه بالاتر باشد، اعتبار شرکت نیز بالاتر خواهد رفت.
کدام شرکت‌ها به اخذ رتبۀ پیمانکاری نیاز دارند؟
شرکت‌های بسیاری در حوزه‌های مختلف مشغول به ارائه خدمات به‌عنوان پیمانکار هستند، اما این بدان معنا نیست که همۀ آن‌ها به رتبۀ پیمانکاری نیاز داشته باشند. برخی از شرکت‌ها بدون دریافت رتبه نیز می‌توانند در مناقصات دولتی شرکت کنند و به‌عنوان پیمانکار برگزیده شوند.
رتبۀ شرکت‌ها عمدتاً برای پروژه‌های فنی و مهندسی دارای اهمیت است. یعنی، زمانی که یک شرکت بخواهد در یک حوزۀ تخصصی فنی به‌عنوان پیمانکار فعالیت داشته باشد، باید برای اخذ رتبۀ پیمانکاری اقدام کند.
می‌توان گفت شرکت‌هایی که در یکی از زمینه‌های زیر مشغول به فعالیت هستند، برای اخذ پروژه‌های دولتی به اخذ رتبۀ پیمانکاری نیاز دارند.
- ساختمان و ابنیه
- تأسیسات و تجهیزات
- راه‌وترابری
- صنعت و معدن
- کشاورزی
- آب
- کاوش‌های زمینی
- ارتباطات
- نفت و گاز
- نیرو
- مرمت آثار باستانی
ممکن است با توجه به تغییراتی که در طی سال‌ها در شرایط و ضوابط حاکم بر اخذ رتبه به وجود می‌آید، حوزه‌های فعالیتی جدیدی به موارد بالا اضافه شود.
رتبۀ ۵ پیمانکاری چیست؟
رتبۀ پیمانکاری دارای درجات مختلفی است. رتبۀ شرکت‌ها در پایین‌ترین سطح ۵ و در بالاترین سطح ۱ است.
از طرفی، طبق قانون شرکت‌ها نمی‌توانند در قدم اول مثلاً رتبه ۳ را دریافت کنند. درواقع باید پله‌پله پیش بروند و از رتبه ۵ شروع کنند. پس رتبۀ ۵ اولین درجۀ رتبۀ پیمانکاری به شمار می‌آید.
شرایط اخذ رتبۀ پیمانکاری
دریافت رتبۀ پیمانکاری، همانند دریافت هرگونه مجوزی، نیازمند برخورداری از برخی شرایط است. این شرایط از مدرک تحصیلی تا برخی ممنوعیت‌های قانونی و وضعیت‌های مالی شرکت را شامل می‌شود.
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل مؤثر در اخذ رتبۀ پیمانکاری تعداد نیروهای متخصص فنی و مهندسی است که به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره شرکت فعالیت دارند.
طبیعتاً هر شرکتی که به‌دنبال اخذ رتبۀ بالاتر است، باید هیئت‌مدیره‌ای با حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی داشته باشد. البته این نکته را نباید فراموش کرد که کارشناسی اعضای هیئت‌مدیره باید با حوزۀ فعالیتی شرکت مرتبط باشد. مثلاً اگر به‌دنبال دریافت گرید ابنیه و ساختمان هستید، کارشناسی عمران و زیرشاخه‌های عمران لازم است. چند نفر از اعضای هیئت‌مدیره نیز باید دارای سابقۀ کاری مرتبط با رشتۀ تحصیلی خود باشند. داشتن رزومۀ پژوهشی نیز برای اعضای هیئت‌مدیره یک امتیاز مهم به شمار می‌آید.
در کنار مواردی که به آن‌ها اشاره شد، موارد دیگری نیز وجود دارد که اگر بخواهیم مهم‌ترینِ آن‌ها را نام ببریم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم وجود هرگونه ممنوعیتی که در مواد ۴۹ و ۱۴۱ اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به آن‌ها اشاره شده است؛
- داشتن حسن کار و عدم هرگونه سو‌ءسابقه در فعالیت‌های پیمانکاری شرکت؛
- عدم وجود هرگونه ممنوعیت و ممانعتی در اعطای صلاحیت که در بند ۲۴ و ضوابط ارزشیابی پیمانکاران به آن اشاره شده است؛
- مدرک تحصیلی حداقل دوسوم اعضای هیئت‌مدیره باید کارشناسی باشد.
الزامات اخذ رتبه شرکت
علاوه بر شرایطی که برای اخذ رتبۀ شرکت‌ها به آن‌ها پرداخته شد، شرکت متقاضی باید شرایطی را دارا باشد. از جمله:
- رعایت کامل اصول و مقررات حفاظت فنی و بهداشت کار؛
- عملیات تجهیز کارگاه بایستی توسط پیمانکار مطابق با شرایط منطقه و در مدت زمان مشخص‌شده صورت بپذیرد؛
- الزام و توجه جدی پیمانکار به حفاظت فیزیکی از کارها؛
- ساختمان‌ها و تأسیسات موقت کارگاه بایستی در برابر حوادث و بلایای طبیعی بیمه شوند.
مدارک لازم برای اخذ رتبه ۵ پیمانکاری
- برای شرکت‌های سهامی خاص: ارائۀ یک نسخه کپی برابر اصل اساسنامۀ شرکت، اظهارنامۀ مالیاتی، روزنامۀ رسمی تأسیس و در صورت وجود تغییرات ارائه آخرین تصویر از روزنامۀ تغییرات.
- برای شرکت‌های با مسئولیت محدود: ارائۀ یک نسخه کپی برابر اصل اساسنامۀ شرکت، تقاضانامۀ شرکت، شرکت‌نامه، روزنامۀ رسمی تأسیس و در صورت وجود تغییرات ارائه آخرین تصویر از روزنامۀ تغییرات.
- ارائۀ مدارکی دال بر تأیید محل شرکت که در آخرین روزنامۀ رسمی شرکت قید شده است؛
- ارائه کپی برابر با اصل شناسنامه و کارت ملی سهامداران و اعضای هیئت‌مدیره؛
- ارائۀ استعلام سابقۀ بیمۀ مهندسین عضو هیئت‌مدیره؛
- ارائۀ یک نسخه از سربرگ رسمی شرکت؛
- ارائۀ مدارکی دال بر اینکه مدرک تحصیلی حداقل دوسوم اعضای هیئت‌مدیره کارشناسی است.
در پایان باید به این نکته اشاره کرد که شرط اخذ رتبۀ ۵ پیمانکاری با شرط اخذ رتبه‌های دیگر مقداری متفاوت است.
تفاوت در این است که برای اخذ رتبۀ ۵ پیمانکاری، صرفِ داشتن افراد امتیازآور کافی است. اما برای اخذ رتبه‌های دیگر، علاوه بر داشتن افراد امتیازآور، شرط داشتن پروژه یا توان مالی و تجهیزات نیز ضروری است.
چنانچه در خصوص اخذ رتبۀ پیمانکاری به راهنمایی نیاز دارید، کارشناسان ثبت پارسه باافتخار آمادۀ ارائه راهنمایی‌های لازم به شما هستند و شما را تا آخرین مرحلۀ اخذ گواهی همراهی می‌کنند.
